1 - در چه سنی باید جهت معاینه ارتودنسی اقدام کنیم ؟

انجمن متخصصین ارتودنسی امریکا سن هفت سالگی را سن خوب برای اولین معاینه ارتودنسی ذکر کرده است . در این سن تمام دندانهای شیری و تعدادی از دندانهای دائمی رویش پیدا کرده اند و امکان ارزیابی دقیقی از وضعیت کلی دندانی فکی بیمار فراهم است. با وجود امکان تشخیص بسیاری از ناهنجاری دندانی فکی تنها موارد محدودی را می توان در این سن مورد درمان قرار داد. به همین علت احتمال بروز مشکلات دیگردر این سن بررسی شده همچنین برنامه زمانی معین جهت مراجعات بعدی چه برای معالجه ارتودنسی وچه برای پیگیری وضعیت موجود در آینده برای شما تعیین می گردد.

2 - آیا مرتب کردن دندان ها بدون ارتودنسی امکان پذیر است؟

متاسفانه گاهی تبلیغاتی با عناوین "ارتودنسی سریع"، "ارتودنسی در یک جلسه"، "مرتب کردن دندان ها بدون ارتودنسی" و یا "ارتودنسی با لیرز" سبب تصمیم گیری عجولانه شما می شود.ارجح است در این موارد با دندانپزشک دلسوز یا ارتود نتسیت مشاوره داشته باشید که در آینده مشکلی پیش نیاید.

3 - سن مناسب انجام درمان ارتودنسی چه زمانی است؟

در گذشته درمان ارتودنسی معمولا" به کودکان و نوجوانان محدود می شد ولی واقعیت این است که دندان ها حتی در سنین بالا می توانند حرکت کنند و شیوه حرکت دادن دندان ها در تمام سنین یکسان است. بنابراین درمان ارتودنسی در بزرگسالان و سنین بالا نیز امکان پذیر است هرچند درمان این افراد ممکن است با محدودیت هایی روبرو باشد که فقط توسط ارتودنتیست قابل تشخیص و درمان است. با این حال زمان مناسب برای ارتودنسی اغلب افراد وقتی است که تمام دندان های شیری کودک افتاده باشند و بیشتر دندان های دائمی وی (بجز سومین آسیای بزرگ یا همان دندان عقل) درآمده باشند که در حدود ۱۲-۱۱ سالگی می باشد. دانستن زمان مناسب برای معاینه ارتودنسی باعث می شود که برخی اوقات با انجام اقدامات ساده از بروز مشکلات شدیدتر پیشگیری و طول درمان و پیچیدگی آن را کوتاه تر کرد
با درمان اولیه می توان نتایج مطلوبی را به دست آورد که پس از پایان یافتن رشد فک ها و صورت ( حدود ۱۲-۱۰ سالگی) دیگر قابل دستیابی نیستند. در این محدوده سنی دو دسته از ناهنجاری های دندانی و اسکلتی را می توان اصلاح کرد. در این میان روش هایی برای درمان های پیشگیرانه وجود دارد که مراجعه بیمار در سن پایین امکان انجام این روش ها را برای هر دو دسته از ناهنجاری های دندانی و اسکلتی میسر می سازد که این امر نه تنها در جلوگیری از انجام درمان های پیچیده کمک می کند بلکه طول درمان را کوتاه تر کرده و به هزینه خانواده نیز کمک می کند
در صورتی که کودک دچار ناهنجاری اسکلتی (و نه فقط دندانی) همانند کوچک و یا بزرگ بودن هر یک از فک ها نسبت به یکدیگر، باریک بودن فک بالا و یا انحراف فک پایین به طرفین باشد درمان وی باید در محدوده سنی ۱۲-۷ سالگی انجام شود. زمان شروع درمان بر اساس نوع مشکل و شدت آن متفاوت است و گاه سن تقویمی آغاز درمان مشکلی مشابه در دو کودک به دلیل تفاوت های فردی تکاملی یکسان نیست. این امر نیز دلیل مهمی را جهت انجام معاینه اولیه در سن هفت سالگی توسط درمانگر آگاه و مسلط به تمام زوایا و جوانب رشد و تکامل یعنی ارتودنتیست ارائه می دهد.
متاسفانه گاهی به علت مراجعه دیرهنگام بیماران به متخصص ارتودنسی این گونه مشکلات اسکلتی بموقع تشخیص داده نمی شوند و در زمان مناسب تحت درمان صحیح قرار نمی گیرند و رشد کودک پایان می یابد. در این حالت تنها راه پیش روی ارتودنتیست در مشکلات با شدت کم، کشیدن دندان های دائمی جهت پوشاندن مشکل اسکلتی و در موارد شدیدتر انجام جراحی فک همراه با ارتودنسی در سنین بالاتر است در صورتی که با معاینه به موقع کودک توسط متخصص ارتودنسی می توان از ایجاد مشکلات شدید در سنین بالاتر جلوگیری کرد

4 - کشیدن یا نکشیدن دندان ها چرا با مراجعه به ارتودنتیست های مختلف پاسخ های متفاوتی در مورد درمان مشکل ارتودنسی خود شنیده ام؟ مثلا" بر سر کشیدن و یا نکشیدن دندان برای رفع مشکلم اختلاف نظر داشته اند؟

چگونگی رفع بی نظمی های دندانی در ارتودنسی (بالاخص از حیث کشیدن یا نکشیدن) به عوامل گوناگونی بستگی دارد که از آن جمله می توان به طول مدت درمان، نیمرخ بیمار، وسایل مورد استفاده، ثبات نتیجه درمان، مهارت درمانگر و مکتب یادگیری او اشاره کرد . ارتودنتیست ها برای هر کدام از این عوامل، تجربه و نکات مورد نظرخود را دارند.عده ای لبهای برجسته تر را می پسندند و برخی ثبات درمان را مهم تر می دانند. گفتگو و مشورت در این مورد لازم است تا نظر شما به عنوان درمان شونده و همچنین ریسک های موجود بررسی شده و نگرانی حاصله برطرف شود.

5 - آیا رویش دندانهای عقل باعث بی نظمی دندانهای جلوی می شود؟

در مورد نقش رویش دندانهای عقل در بهم ریختن و بی نظمی دندانهای پیشین (بخصوص فک پایین) اتفاق نظر وجود ندارد. با این وجود کشیدن آنها قبل از ۲۵ سالگی در اغلب بیماران (بدون توجه به انجام درمان ارتودنسی) توصیه می گردد زیرا مسیر رویشی آنها و کمبود فضای مناسب برای رویش شان می تواند مشکلاتی ایجاد نماید. .

6 - آیا کشیدن دندان برای ارتودنسی الزامی است ؟

کشیدن دندانها گاهی ضروری است. البته این نگرانی همیشه برای بیمار و یا والدین مطرح است که از دست دادن یک یا چند دندان سالم می تواند بواسطه کاهش دندانها در آینده باعث مشکلاتی برای بیمار گردد. لیکن علم ارتودنسی پس از گذشت دو قرن از ابداع خود چنین نگرانی را قویا" مطرود می داند. به علاوه باید توجه داشت که فضای خالی ناشی از کشیدن دندانها طی درمان ارتودنسی کاملا" بسته می شود.

7 - طول مدت درمان ارتودنسی چقدر است؟

طول مدت درمان ارتودنسی کاملا" به شکل دندانی و اسکلتی شما بستگی دارد. طول مدت درمان می تواند از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. البته در اکثر درمانهای ارتودنسی ثابت، درمان بین ۲-۱ سال به طول می انجامد.

8 - پس از شروع درمان بایستی در چه فواصلی بایستی به مطب مراجعه کنم؟

جلسات درمانی بر اساس شرایط بیمار و طرح درمان وی برنامه ریزی می شود . تقریبا" اغلب افرادی که تحت درمان ارتودنسی ثابت قرار می گیرند، بایستی هر 6-۴ هفته یکبار برای ادامه روند درمان خود به مطب مراجعه کنند. گاهی نیز فواصل بین جلسات کمتر یا بیشتر خواهد بود

9 - آیا درمان ارتودنسی درد دارد؟

درد درمانهای ارتودنسی خفیف و گذرا است و با دردی که در سایر درمانهای دندانپزشکی مثل کشیدن، پر کردن و یا عصب کشی وجود دارد، اصلا" قابل ملاحظه نیست.استفاده از استامینوفن و جویدن آدامس به کاهش درد مختصر روزهای نخست ارتودنسی کمک می کند.

10 - آیا می توانم پس از شروع درمان ارتودنسی به ورزش ادامه دهم ؟

بله. ولی توصیه به استفاده از گارد دهانی برای ورزشهای رزمی که امکان وارد آمدن ضربات سنگین روی صورت وجود دارد، می شود

11 - آیا در طول ارتودنسی لازم است به دندانپزشک خانوادگی خود مراجعه کنم؟

بله. مادامیکه تحت درمان ارتودنسی هستید لازم است که ملاقات های معمول خود را با دندانپزشک خانوادگی خود به منظور کنترل وضعیت دندانها از لحاظ پوسیدگی و نیز ارزیابی سلامت لثه ها داشته باشید.

12 - آیا درمان ارتودنسی می تواند در زمان حضور دندانهای شیری انجام شود؟

بله. گاهی مشکلات دندانی و فکی نیاز به درمان زود هنگام دارد. با این حال چنانچه بیماری برای شروع درمان آمادگی فیزیکی یا روانی نداشته باشد و به هر علت نتوان درمان را برای او آغاز کرد روند رشد او پیگیری شده تا در اولین زمان مناسب درمان شروع شود.

13 - آیا می توان فقط دندانهای یک فک را درمان کرد؟

کاملا به شرایط ناهنجاری بستگی دارد. ارتودنسی تنها مرتب کردن دندانها نامرتب نیست. نحوه جفت شدن دندانهای بالا و پایین بر روی هم، انحراف از خط وسط صورت، اصلاح روابط فکی و اسکلتی نیز در درمان ارتودنسی مورد نظرهستند. بنابر این هر چند ممکن است دندانهای یک فک شما مرتب باشند، ولی به دلیل اصلاح مشکلات دیگر بایستی در بعضی موارد بر روی دندانهای هردوفک براکت قرار داده شود. گرچه برای تعدادی از بیماران می توان فقط برای یک فک هم درمان انجام داد.

14 - آیا درمان ارتودنسی در سنین بالا قابل انجام است؟

چنانچه مشکل بیمار تنها بی نظمی دندانها باشد، می توان در هر سنی به شرط سلامت لثه و استخوان زیرین دندانها اقدام به درمان نمود. ولی در مواردی که ناهنجاری های فکی وجود دارد، با توجه به پایان یافتن رشد در افراد بالغ گاهی می توان در موارد خفیف تنها با ارتودنسی اقدام به کاهش ظاهری مشکل فکی نمود. اما در موارد شدیدتر نیاز به درمان های مشترک ارتودنسی و جراحی فک است. به این صورت که ابتدا بیمار بسته به دشواری کار یک دوره 9 تا 18 ماهه تحت درمان ارتودنسی ثابت قرار می گیرد. طی این درمان دندانها مرتب شده شرایط برای انجام جراحی فک مهیا می گردد. سپس یک متخصص جراحی فک و صورت عمل جراحی فک را انجام می دهد. پس از دوره نقاهت مجددا" درمان ارتودنسی برای یک مدت کوتاه ( 6-3 ماه بر حسب مشکل موجود) جهت ایجاد تغییرات جزئی و در عین حال مهم ادامه می یابد.

15 - آیا می توانم بدون جراحی فک تنها با ارتودنسی مشکل دندانی فکی خود را حل کنم؟

در مواقعی که فرد بالغ است و شدت ناهنجاری فکی شدید باشد، ارتودنتیست به ناچارمی بایست ناهنجاری دندانی - فکی را با کمک یک جراح فک و صورت برطرف کند. .

16 - اگر در بین درمان دندانپزشک ارتودنتیست خود را تغییر دهم چه اتفاقی می افتد؟

تغییر ارتودنتیست معالج پس از آغاز درمان تا حدی ریسک محسوب می شود. چون درمانگر جدید شما در جریان شرایط اولیه نمی باشد به علاوه اختلاف دیدگاه می تواند سبب بروز مشکل د ر روند درمان شما شود..

17 - آیا ارتودنسی به درمان دندان قروچه کمک می کند؟

ماهیت دندان قروچه هنوز کاملا" روشن نیست. استرس و تماس های نامناسب دندانی به عنوان عوامل تأثیرگذار شناسایی شده اند. برخی معتقدند درمان ارتودنسی با بهم زدن موقعیت پیشین تماس های دندانی، مسیرهای عصبی ایجاد دندان قروچه را مختل کرده و دست کم طی درمان با کاهش محسوسی در شدت دندان قروچه همراه باشد..

18 - ارتودنسی نامرئی چیست؟

در تبلیغات سه مدل از ابزار های ارتودنسی با عنوان ارتودنسی نامرئی یاد می شوند. در حالتی با نام سیستم لینگوال یا زبانی براکت ها پشت دندانها چسبانده می شوند. این سیستم به دلیل مزاحمت و آزار برای زبان بیمار و امکان جدا شدن براکت ها طی بستن دهان چندان فراگیر نمی باشد به علاوه در صورت وجود تکنولوژی پیشرفته مورد نیاز لابراتواری آن که در ایران هنوز در مراحل مقدماتی است، تنها برای کیس های محدودی قابل استفاده می باشد. به علاوه هزینه سفارش و تهیه انفرادی ابزار قابل اعتماد ارتودنسی لینگوال نزدیک به 3-۴ هزار یورو می باشد که با موافقت شما و ارسال پروفورما به نام خودتان انجام می پذیرد..
در روشی دیگر با عنوان ارتودنسی اینویزیلاین (نامرئی) از یک سری پلاک های شفاف جهت ردیف کردن دندانها استفاده می گردد. این شیوه نیز به تازگی در ایران مورد اقبال قرار گرفته ولی تقریبا همیشه همراه با تراش دندان ها انجام می پذیرد.و همچنین استفاده از براکتهای سرامیکی همرنگ دندان با توجه به پیشرفت های چشمگیر در تکنولوژی تامین استحکام و زیبایی آنها نسبت به دو شیوه قبلی به لحاظ دارا بودن همزمان قابلیت و زیبایی، مرسوم است. همچنین این براکت ها را می توان با سیم های سفید به کار یرد تا ظاهر قابل قبول تری برای مشکل پسندان ایجاد نماید.

عوارض ارتودنسی

درمان ارتودنسی مانند هر درمان دیگری در علوم پزشکی و دندانپزشکی می تواند عوارضی به دنبال داشته باشد که آگاهی از انها در مورد تصمیم گیری شما نسبت به انجام درمان می تواند حائز اهمیت باشد. این عوارض سه دسته هستند:
1- عوارض ناشی از سوء همکاری بیمار
2- عوارض ناشی از سوء درمان

3- عوارض ناخواسته
ااگر به هنگام درمان ارتودنسی بیمار بهداشت را رعایت نکند ، مراقب نگاهداری وسایل خود نباشد ، مواد غذایی مناسب با شرایط دهانی خود را استفاده ننماید، در وقت های مشخص شده حاضر نشود وسایل مورد نظر درمان را به خوبی استفاده نکند، درمان طولا نی مدت شده، لکه های سفید که شروع کننده پوسیدگی هستند ظاهر شده، لکه های رنگی قهوه ای و زرد روی دندانها تثبیت شده ، التهاب لثه و تغییر حجم ورنگ آن سبب کندی حرکات دندانی می شود و در نهایت ممکن است طول ریشه دندان ها کاهش یافته و حتی تحلیل استخوان عارض شود.
اگر درمانگر مسیر درمانی مناسب با ناهنجاری،سن ورشد در پیش نگیرد، نیروی زیاد به کار برد، شدت و وضعیت ناهنجاری را صحیح ارزیابی نکرده باشد تعدادی از عوارض فوق واقع می شود.
گاهی عوارض ایجاد شده ناشی از استعداد تحلیل ریشه یا ایجاد التهاب است و یا ناشی از بیماری سیستمیک بیمار که از آن خبر ندارد می باشد که می تواند سبب بروز عوارض فوق میشود.